รากฐานของโรงเรียนนายร้อยตำรวจ
เริ่มต้นเมื่อปีพุทธศักราช 2444 หลังจาก พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้ง โรงเรียนนายร้อยตำรวจภูธร ขึ้นในประเทศไทย ณ มณฑลนครราชสีมา
ปีถัดมา กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ขณะดำรงพระยศเป็น พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงดำรงราชานุภาพ เสนาบดีว่าการกระทรวงมหาดไทย ได้มีหนังสือที่ 67/719 ลงวันที่ 19 เมษายน รัตนโกสินทรศก 121 กราบบังคมทูล พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ว่า
ข้าพระพุทธเจ้า ขอพระราชทานกราบบังคมทูล พระกรุณากราบฝ่าละลองธุลีพระบาท
ด้วยได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้จัดตั้งโรงเรียนนายร้อยตำรวจสำหรับฝึกหัดตำรวจภูธรนั้น พระเดชพระคุณเป็นล้นเกล้าหาที่สุดมิได้ ข้าพระพุทธเจ้าได้เริ่มจัดการอยู่แล้ว แต่มาตัดขัดด้วยที่สำหรับตั้งโรงเรียน ข้าพระพุทธเจ้าได้ตรวจหาที่ก็เห็นมีอยู่ 2 แห่ง คือ เมืองเพชรบุรีแห่ง 1 ตึกดินดอนเมืองแขวงกรุงเทพแห่ง 1 ที่เมืองเพชรบุรีนั้น เป็นที่ดินกว้างขวางมาก แต่เห็นด้วยเกล้าว่าเป็นทางไกลจากกรุงเทพนัก จึงเห็นด้วยเกล้าว่า ที่ตึกดินดอนเมืองเป็นที่พอเพียงที่จะตั้งโรงเรียนนายร้อยตำรวจภูธรได้ ด้วยเป็นที่ใกล้และเรือนโรงก็มีอยู่บ้างแล้ว จะมีขัดข้องอยู่ที่กันดานน้ำสักหน่อย แต่ข้อนี้เห็นด้วยเกล้าว่า พอจะแก้ไขได้ เพราะฉะนั้นข้าพระพุทธเจ้าขอรับพระราชทานที่ตึกดินดอนเมืองตั้งโรงเรียนที่มีอยู่ในที่นั้นจัดเป็นโรงเรียนตำรวจภูธรต่อไป
ควรมิควรแล้วแต่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ขอเดชะ
ข้าพระพุทธเจ้า ดำรงราชานุภาพ เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย
วันรุ่งขึ้น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชหัตถเลขาลงพระปรมาภิไธย “สยามมินทร์” ถึงกรมหลวงดำรงราชานุภาพด้วยได้รับจดหมายที่ 67/719 ลงวันที่ 19 เดือนนี้ว่า ด้วยการที่จะจัดตั้งโรงเรียนนายร้อยสำหรับฝึกหัดตำรวจภูธรได้เริ่มจัดการอยู่แล้ว แต่มาติดขัดด้วยที่สำหรับตั้งโรงเรียน เธอได้ตรวจดูเห็นว่าที่ตึกดินดอนเมืองแขวงกรุงเทพเป็นที่เพียงพอที่จะตั้งโรงเรียนได้ เพราะเป็นที่ใกล้แลเรือนโรงก็มีอยู่บ้างแล้ว จะขอที่ดินและโรงที่มีอยู่ในที่นี้เป็นโรงเรียนตำรวจภูธรต่อไปนั้น อนุญาตแล้ว ได้สั่งกระทรวงกลาโหมให้มอบที่ดินและเรือนโรงในที่นี้ให้กระทรวงมหาดไทยด้วยแล้ว
อย่างไรก็ตาม เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม รัตนโกสินทรศก พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชหัตถเลขาลงพระปรมาภิไธย “สยามมินทร์” ถึงกรมหลวงดำรงราชานุภาพอีกครั้ง
ระบุด้วยได้รับจดหมายที่ 157/1781 ลงวันที่ 12 เดือนนี้ว่า ได้ไปตรวจที่พระปฐมเจดีย์ เห็นมีที่สมควรจะตั้งโรงเรียนตำรวจภูธรได้ดีกว่าตึกดินดอนเมืองจึงขอคืนที่ตึกดินดอนเมืองซึ่งฉันได้อนุญาตให้แล้ว เลจะจัดการตั้งโรงเรียนตำรวจภูธรที่พระปฐมเจดีย์ต่อไปนั้นเป็นการดีแล้ว
พัฒนาการของประวัติศาสตร์โรงเรียนนายร้อยตำรวจจึงก้าวเริ่มต้นเป็นรูปเป็นร่าง แต่ถือเอาวันที่ 19 เมษายน เป็นวันสถาปนา มี หม่อมราชวงศ์แดง เป็น ผู้บังคับการโรงเรียนนายร้อยตำรวจ คนแรก หลังจากนั้นย้ายสถานที่ตั้งมาแล้วหลายครั้ง กว่าจะมาลงตัวที่อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม เมื่อปี 2498 ในยุคสมัย พล.ต.อ.เผ่า ศรียานนท์ เป็นอธิบดีกรมตำรวจ
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช พร้อมด้วย สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จพระราชดำเนินเป็นองค์ประธานในพิธีเปิดเมื่อวันที่ 13 ตุลาคม พุทธศักราช 2499
พระองค์พระราชทานกระแสพระราชดำรัสความตอนหนึ่งว่า
“… ขอจงช่วยกันบริหารงานให้เป็นไปด้วยดี มีความสมัครสมานสามัคคีกัน ตลอดจนนักศึกษาที่เข้ารับการศึกษาอยู่ ขอให้ต่างฝ่ายต่างจงทำหน้าที่ของตนให้ครบถ้วน มีความตั้งใจดีในหน้าที่นั้น ๆ ละเว้นในสิ่งที่ควรละเว้น และประพฤติในสิ่งที่ควรประพฤติ พยายามรักษาชื่อเสียงเกียรติคุณของสถาบันแห่งนี้ รวมความว่า จงปฏบัติให้สมกับผู้ที่ได้รับมอบสถาบันแห่งนี้ ซึ่งนับได้ว่า สร้างขึ้นจากน้ำพักน้ำแรงของอาณาประชาราษฎรเถิด…”
มาถึงวันนี้ ครบ 117 ปี สถาปนาโรงเรียนนายร้อยตำรวจ
พล.ต.ท.ปิยะ อุทาโย ผู้บัญชาการโรงเรียนนายร้อยตำรวจ จัดกิจกรรม “117 ปี วันสถาปนาและคืนสู่เหย้าโรงเรียนนายร้อยตำรวจ” เปิดโอกาสให้ศิษย์เก่าทุกรุ่น ทุกหลักสูตรกลับมาถิ่นสามพราน รำลึกถึงความทรงจำในอดีต พบการเปลี่ยนแปลงในปัจจุบัน
ร่วมกันสร้างสรรค์อนาคตของสถาบัน
ภายใต้ร่มพระบารมีจักรีวงศ์
