คณะวิจัยของ พล.ต.ท.ปิยะ อุทาโย ผู้ช่วยผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ ใช้เวลานานถึง 4 ปี ลงเจาะลึกรายละเอียดของตำรวจแต่ละประเทศอาเซียน นำไปสู่ผลงานหนังสือชุด “การบริหารจัดการงานตำรวจและกฎหมายที่เกี่ยวข้องเพื่อการดูแลความปลอดภัยสาธารณะ 10 ประเทศสมาชิกอาเซียน”
เปิดโลกตำรวจแผ่นดินเพื่อนบ้านที่หลายคนไม่เคยได้ศึกษาอย่างถ่องแท้
เริ่มต้นที่ บรูไนดารุสซาลาม กองกำลังตำรวจแห่งชาติของพวกเขาร่วมเป็นสมาชิกองค์การตำรวจสากลตั้งแต่วันที่ 4 กันยายน ค.ศ.1984 สภาพอาชญากรรมในปัจจุบันอยู่ในระดับต่ำ ไม่มีปัญหาก่อการร้ายและความไม่สงบเรียบร้อย
ส่วนใหญ่เป็นอาชญากรรมไม่รุนแรง เช่น คดีประทุษร้ายต่อทรัพย์ ลักทรัพย์ในเคหสถาน ทำร้ายร่างกาย ทะเลาะวิวาท
คดีน่าสนใจ คือ คดีอาชญากรรมข้ามพรมแดน อาทิ ลักรถยนต์ รถจักรยานยนต์ ปัญหาคนเข้าเมืองผิดกฎหมาย และการลักลอบนำสินค้าเข้าเมืองผิดกฎหมาย
ปัจจัยสำคัญที่ทำให้สภาพอาชญากรรมอยู่ในระดับต่ำ คือ การบังคับใช้กฎหมายที่เข้มงวดเด็ดขาด
สังคมบรูไนมีมาตรการทางสังคมที่เข้มแข็ง ทำให้ชาวบรูไนเคร่งครัดและประพฤติตนอยู่ในกรอบของหลักทางศาสนา รวมทั้งประชากรมีจำนวนน้อย ได้รับการดูแลสวัสดิการที่ดีจากรัฐ มีรายได้จำนวนมากมาจากทรัพยากรน้ำมัน ประชากรจึงมีความเป็นอยู่ที่ดี ลดความเสี่ยงต่อการเกิดอาชญากรรม
รูปแบบโครงสร้างและการบริหารงานตำรวจของบรูไน มีผู้บัญชาการตำรวจ เป็นผู้บังคับบัญชาควบคุมการปฏิบัติหน้าที่และทำหน้าที่ผู้บริหาร ขึ้นตรงสำนักนายกรัฐมนตรี ภายใต้การควบคุมของ สุลต่าน หรือ สมเด็จพระราชาธิบดี ที่ทรงดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี
พระองค์ทรงมีอำนาจในการกำกับดูแลกองกำลังตำรวจบรูไน ทรงดำรงตำแหน่งผู้บังคับบัญชาสูงสุดเทียบเท่าผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ
หน่วยงานให้บริการประชาชนในระดับพื้นที่ มีเพียง ตำรวจเขต 4 เขต และสถานีตำรวจ ทั้งหมดมีกำลังพล 4,400 นาย สัดส่วนของตำรวจต่อประชากร คือ 1 ต่อ 99
อาชีพตำรวจเป็นอาชีพที่ประชาชนให้ความเชื่อมั่นและต้องการเข้ามารับราชการเป็นตำรวจจำนวนมาก
ชั้นยศของตำรวจบรูไนใช้ระบบเป็นชื่อตำแหน่งในลักษณะตำรวจอังกฤษ แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม ประกอบด้วย ชั้นประทวน ได้แก่ สิบตรี สิบโท สิบเอก จ่า จ่าสิบโท จ่าสิบเอก ชั้นสัญญาบัตร ได้แก่ นักเรียนตำรวจระดับสารวัตร สารวัตรทดลองงาน สารวัตร สารวัตรอาวุโส สารวัตรใหญ่ และกลุ่มผู้บริหารระดับสูง ได้แก่ ผู้ช่วยผู้กำกับการ รองผู้กำกับการ ผู้กำกับการ ผู้กำกับการอาวุโส ผู้ช่วยผู้บัญชาการ ผู้ช่วยผู้บัญชาการอาวุโส รองผู้บัญชาการ ผู้บัญชาการ รองผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ
ตำรวจบรูไนเกษียณอายุราชการที่อายุ 55 ปี ไม่มีนโยบายขยายเวลาเกษียณ เมื่อเกษียณอายุจะได้รับเงินบำนาญในสัดส่วน 2/3 ของอัตราเงินเดือนสุดท้ายก่อนเกษียณ กระทั่งอายุครบ 70 ปีจะได้รับเงินบำนาญเท่ากับอัตราเงินเดือนก่อนที่จะเกษียณ
ระบบกฎหมายของบรูไนมีพื้นฐานมาจากกฎหมายจารีตประเพณีของอังกฤษให้น้ำหนักในการพิจารณาคดีโดยยึดคำพิพากษาในคดีที่มีมาก่อนหน้า การตัดสินคดีในปัจจุบันจะผูกพันการพิจารณาคดีในอนาคต
อย่างไรก็ตาม มีการเปลี่ยนแปลงระบบกฎหมายอาญาที่สำคัญในประเทศเมื่อปี ค.ศ.2014 สุลต่าน ฮัจญี ฮัสซานัล โบลเกียห์ ทรงประกาศใช้ “ชารีอะห์” เป็นกฎหมายอาญาปกครองประเทศ ท่ามกลางเสียงวิพากษ์วิจารณ์จากองค์กรด้านสิทธิมนุษยชน
แต่บรูไนยืนยันว่า กฎหมายฉบับนี้จะช่วยให้เกิดความสงบเรียบร้อย ลดอาชญากรรมภายในประเทศ เป็นการทำให้ลดการละเมิดสิทธิมนุษยชนต่างหาก
การสร้างหุ้นส่วนเพื่อความปลอดภัยสาธารณะในบรูไนได้รับแนวคิดของการตำรวจชุมชน (Community Policing) มาใช้เพื่อทำให้เกิดความร่วมมือและปฏิบัติงานร่วมกันระหว่างตำรวจ ผู้นำชุมชน และประชาชนในชุมชน เป็นยุทธศาสตร์จัดการกับอาชญากรรมที่เป็นปัญหาในพื้นที่ต่าง ๆ มีการจัดลำดับความเร่งด่วนของปัญหา
บรูไนยังจัดทำกลไกความร่วมมือที่เรียกว่า “เพื่อนบ้านระวังภัย” ปลูกฝังให้ประชาชนมีจิตวิญญาณและความรู้สึกเป็นเจ้าของและรับผิดชอบในการรักษาความสงบเรียบร้อย ความปลอดภัยในชุมชนท้องถิ่นของตัวเอง
