การสูญเสีย ด.ต.อนันต์ มีแสง ผู้บังคับหมู่ กองกำกับการ 6 กองบังคับการปราบปราม เป็นเรื่องราวที่ต้องบันทึกไว้ในอนุสรณ์ความทรงจำของ “วีรบุรุษไร้ลมหายใจ”
อย่างไรก็ตาม เหตุการณ์ปะทะที่เกิดขึ้นครั้งนี้ มีบทเรียนอะไรให้กับตำรวจบ้าง พล.ต.ท.จิรภพ ภูริเดช ผู้บัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง มองเห็นถึงอาชญากรรมในปัจจุบันนี้ มีการพัฒนาขึ้นเป็นองค์อาชญากรรม หรือ ORGANIZED CRIME ในทางทฤษฎีหมายถึงบุคคลตั้งแต่สามคนขึ้นไปที่รวมตัวกันดำเนินงานร่วมกันในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อก่อหรือกระทำความผิดร้ายแรงฐานใดฐานหนึ่ง หรือหลายฐานเพื่อแสวงหาผลประโยชน์ทางการเงินทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใด การแบ่งหน้าที่กันทำ ความพร้อมด้านอาวุธ ยานพาหนะ ตลอดถึงแนวร่วมในพื้นที่ ไม่เกรงกลัวต่อกฎหมาย เชื่อว่าสามารถแก้ปัญหาต่างๆ ในภายหลังได้ โดยอาศัยช่องว่างของกฎหมาย ความไม่เกรงกลัวต่อกฎหมาย
นอกจากจะต้องมีข้อมูลเป้าหมายครบทุกมิติแล้ว พล.ต.ท.จิรภพยืนยันต้องให้ความสำคัญกับบุคคลรอบข้างเป้าหมายด้วย ให้ความสำคัญในการวางแผนเข้าจับกุม หลักการปฏิบัติทางยุทธวิธีการปิดล้อมตรวจค้น อุปกรณ์เครื่องมือในการปฏิบัติหน้าที่ต้องพร้อมใช้งาน เจ้าหน้าที่ตำรวจจะต้องฝึกทบทวนยุทธวิธีอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดความชำนาญ ก้าวทันกับสถานการณ์ความรุนแรงของอาชญากรรมในยุคปัจจุบัน
สำหรับในการปฏิบัติหน้าที่ของตำรวจจะต้องตั้งมั่นอยู่บนพื้นฐานความไม่ประมาท ประเมินเป้าหมายให้สูง ดังคำกล่าวของอุดมคติตำรวจที่ว่า “รักษาความไม่ประมาทเสมอชีวิต” และสิ่งที่ต้องทำคำถามจากบทเรียนครั้งนี้ คือ เหตุใดกลุ่มคนร้ายถึงกระทำการที่ไม่เกรงกลัวต่อกฎหมาย มีการกระทำผิดซ้ำๆ บทลงโทษต่างๆ เหมาะสมหรือไม่
ขณะเดียวกัน อุปสรรคในการตามล่ามือปืนที่ยังหลบหนี รวมถึงวิธีการสืบสวนในป่ายากกว่าสืบสวนในเมืองอย่างไร ผู้บัญชาการตำรวจสอบสวนกลางยอมรับว่า การติดตามคนร้ายในเมืองกับคนร้ายในป่าย่อมต่างกัน การหลบหนีในเมืองมีที่พักหลบซ่อนตัวหลากหลาย แต่การตรวจสอบกล้องวงจรปิดและการพบเห็นโดยประชาชน หรือเจ้าหน้าที่ตำรวจมีโอกาสมากกว่า ส่วนการสืบสวนคนร้ายที่หลบหนีในพื้นที่ป่า คนร้ายมักมีความชำนาญพื้นที่ มีความได้เปรียบทางภูมิประเทศ พื้นที่ยากแก่การเข้าถึง และมีเส้นทางที่เข้าถึงจุดหลบซ่อนได้น้อย หากเจ้าหน้าที่ไม่มีความชำนาญพื้นที่และไม่ได้วางแผนอย่างรอบคอบ ยากที่จะเข้าถึงที่หลบซ่อนของคนร้ายโดยที่คนร้ายไม่รู้ตัวก่อน
“ในพื้นที่ป่า หรือชุมชนชาวบ้าน การข่าวพื้นที่แทรกซึมได้ยาก เครือญาติและสมุนคอยให้การช่วยเหลือคนร้ายทั้งเรื่อง ที่หลบซ่อน อาหาร ต่างจากพื้นที่เมืองที่ต่างคนต่างอยู่ ผู้คนส่วนใหญ่ไม่มีความเกี่ยวข้องกับคนร้าย จึงง่ายแก่การแทรกซึมหาข่าว ส่วนบุคคลที่ไม่เกี่ยวข้อง อาจมีความเกรงกลัวว่าจะไม่ปลอดภัยในชีวิต จึงไม่อยากยุ่งเกี่ยวหรือไม่กล้าให้ข้อมูลกับเจ้าหน้าที่ และมองว่า เจ้าหน้าที่รัฐบางส่วนอาจเกี่ยวข้องกับเครือข่ายคนร้าย หรือไม่อาจคุ้มครองดูแลความปลอดภัยตนได้ตลอดเวลา”
ทำไมมือปืนยังคงมีอยู่ จากเกิดเหตุหลายครั้ง ทั้งมือปืนต่างชาติและมือปืนไทย ที่ใช้ไทยเป็นฐานกระทำความผิด เหตุใดยังคงเกิดอย่างต่อเนื่องจะมีวิธีการแก้ปัญหาแค่ไหน เรื่องนี้ นายพลสอบสวนกลางให้ความเห็นว่า มือปืนมักจะคู่กับผู้มีอิทธิพลเสมอ เริ่มจากการทำความผิดเล็ก ๆ น้อย ๆ หรือเคยถูกจำคุกมาก่อน ผู้มีอิทธิพลในพื้นที่มักจะเอาตัวบุคคลที่มีประวัติอาชญากรรมเรื่องชีวิตร่างกายมาอยู่ใกล้ตัวเพื่อให้เกิดความน่าเกรงขามแก่ฝ่ายตรงข้าม ประกอบกับปัจจัยเรื่องค่าจ้างสูง ส่งผลจูงใจให้เกิดการรับงาน ประกอบกับอาวุธปืนที่ใช้ก่อเหตุ หาได้สะดวกในหลายช่องทาง ทั้งใต้ดิน บนดิน มีทะเบียน และไม่มีทะเบียน
“วัฒนธรรมทางใต้ นักเลงท้องถิ่น การรับจ้างทวงหนี้ เรียกค่าคุ้มครอง ซุ้มมือปืนส่วนใหญ่จะเป็นผู้มีอิทธิพลในพื้นที่อยู่เบื้องหลังในขั้นสั่งการให้ทำงานนอกกฎหมายบางอย่างได้ ผู้มีอิทธิพลเหล่านั้นมักจะมีความสนิทสนมกับคนมีสี หรือผู้หลักผู้ใหญ่ในพื้นที่ ร้อยละ 80 มีสาเหตุมาจากการค้ายาเสพติดเข้ามาเกี่ยวข้องกับอาวุธปืน ความไม่เกรงกลัวต่อกฎหมาย บทลงโทษ ไม่น่าเกรงกลัวพอ ช่องว่างกฎหมายมีจริง มีผู้มีอิทธิพลคอยสนับสนุนช่วยเหลือหลังก่อเหตุ” พล.ต.ท.จิรภพว่า
วิธีการแก้ปัญหา เจ้าตัวบอกว่า ปฏิบัติการเชิงรุกทุกรูปแบบอาชญากรรมให้ผู้กระทำผิดทั้งองค์กรต้องมารับโทษ ตัดแขนขาอาชญากรรมแหล่งเงินทุนตลอดถึงกลุ่มเครือข่าย รวมทั้งใช้มาตรการทางเศรษฐกิจโดยการยึดอายัดทรัพย์สิน ตามที่กฎหมายให้อำนาจ สรุปแก้ปัญหาในภาพรวม ทั้งกระบวนการยุติธรรม ตั้งแต่ต้นทางถึงปลายทางคือ เรือนจำ เจ้าหน้าที่รัฐต้องวางตัวเป็นกลาง ไม่ทำให้ประชาชนเข้าใจว่า เจ้าหน้าที่รัฐมีความสนิทสนมหรือเป็นฝ่ายเดียวกับผู้มีอิทธิพล
เขาย้ำว่า นายทะเบียนอาวุธปืนจะต้องตรวจสอบคุณสมบัติของผู้ขออนุญาตอย่างเคร่งครัด ตรงไปตรงมา ไม่กระทำการอันเอื้อประโยชน์แก่ผู้ขออนุญาตที่ไม่มีคุณสมบัติ มาตรการลงโทษเจ้าหน้าที่ของรัฐ ที่ให้การสนับสนุนเอื้อผลประโยชน์ กลุ่มผู้ต้องหาในคดีต่าง ๆ ตลอดถึงมีส่วนเกี่ยวข้องเอื้อประโยชน์กับผู้มีอิทธิพลในพื้นที่
เช่นเดียวกับฐานข้อมูลผู้มีอิทธิพล มือปืนรับจ้าง ต้องอัปเดตตามความเป็นจริง ต้องมีการปราบปรามผู้มีอิทธิพล และอาวุธปืนอย่างจริงจัง เช่น การเข้าตรวจค้นผู้มีอิทธิพล(ตัวจริง) ในพื้นที่ เพื่อกดดันและป้องปราม ตั้งจุดตรวจจุดสกัด กวดขันจับกุมอาวุธปืนและยาเสพติดในพื้นที่อย่างจริงจัง
แม่ทัพหนุ่มแห่งกองบัญชาการตำรวจสอบสวนกลางทิ้งท้ายว่า จากปัญหาอาชญากรรมในปัจจุบันจะเห็นได้ว่า รูปแบบอาชญากรรมจะมีความรุนแรง และเป็นรูปแบบองค์กรอาชญากรรม (ORGANIZED CRIME) มีความเกี่ยวข้องกันเป็นเครือข่าย และมักจะเกี่ยวข้องกับยาเสพติด และคนร้ายที่ก่อเหตุพฤติการณ์รุนแรง มักเป็นผู้กระทำความผิดซ้ำ ขณะเดียวกัน เจ้าหน้าที่ตำรวจ มีข้อจำกัดในการเข้าถึงข้อมูลแบบ Real time เป็นข้อจำกัดเรื่องข้อกฎหมาย ทำให้การสืบสวนเป็นไปอย่างล่าช้า และต้องตามหลังคนร้ายเสมอ
กระนั้นก็ตามและกองบัญชาการตำรวจสอบสวนกลางยังคงเดินหน้าปราบปรามกลุ่มผู้มีอิทธิพล มือปืนรับจ้างอย่างต่อเนื่อง ไม่เกรงกลัวต่ออิทธิพลใดๆ ไม่ว่ารูปแบบของคนร้ายหรือสภาพสังคมจะเปลี่ยนไปอย่างไร
ภายใต้วิสัยทัศน์ที่ว่า “มืออาชีพ เป็นกลาง เคียงข้างประชาชน”
