นักสืบเป็นอีกต้นทางของกระบวนการยุติธรรม
พล.ต.อ.สุวัฒน์ แจ้งยอดสุข ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติว่าไว้ในวันปฐมนิเทศแรกเข้า 40 นักเรียนอบรม หลักสูตรสืบสวนคดีอาญาขั้นพิเศษ 5 G เน้นย้ำทุกคนต้องใช้กฎหมายให้เป็น ต้องรู้ว่า กฎหมายอันไหนใช้ได้ อันไหนต้องระวัง
สอบปากคำคุยกับพยานเป็นร้อย นักสืบต้องเป็นคนตัดสินว่า จะเลือกคนไหนเข้าไปอยู่ในสำนวนการสอบสวน
“พนักงานสอบสวนใช้กฎหมายในแบบของเขา มีรายละเอียดในเรื่องของแบบฟอร์มการนำเสนอต่าง ๆในรูปร่างของเอกสารสำนวนไปสู่ชั้นอัยการ การเขียนอธิบายความด้วยภาษากฎหมาย แต่นักสืบนอกจากต้องเข้าใจเรื่องพวกนั้นแล้ว เราอาจจะเขียนไม่ได้อย่างเขา แต่เราต้องเข้าใจเรื่องพวกนั้น ถึงต้องใช้กฎหมายเพื่อหาพยานหลักฐานป้อนให้ฝ่ายสอบสวนเอาไปทำ”
อาจารย์ใหญ่เจ้าตำราหลักสูตรนักสืบ 5 G บอกว่า นักสืบต้องเป็นคนคัดเลือก ไม่ได้มองแค่จับได้ ต้องมองทะลุไปถึงว่าจะทำอย่างไรให้ศาลลงโทษ และต้องรู้ความเป็นมาเป็นไปของสังคมว่า ทุกวันนี้ มีอะไรเป็นภัยคุกคามกับชีวิตของเรา โซเชียลมีเดียมีผลอย่างไร มีอะไรอีกมากมายที่เราต้องเรียนรู้แล้วต้องเอาตัวให้รอด
ต้องมีความรู้เป็นอาวุธ
นายพลตำรวจเอกมือสืบสวนยืนยันว่า การทำงานของนักสืบสามารถถกปัญหากันได้ โต้แย้งกันได้ เพื่อหาสิ่งที่ดีที่สุด แต่ความรักสามัคคีเป็นเรื่องสำคัญกว่า หลายๆครั้งมีความผิดพลาดในการทำงาน เรายังอยู่สามัคคีกันเป็นครอบครัว เป็นคนในบ้านเดียวกัน ความผิดพลาดมันก็ไม่ไหลไปข้างนอก
ยกตัวอย่างบางเคสที่ข้อมูลรั่วออกไปกระทั่งเกิดความเสียหาย
“ความเป็นผู้นำ การครองใจลูกน้อง เพื่อนร่วมงาน ผู้บังคับบัญชา มันอาจจะสอนกันยาก แต่มันมีตัวแบบ ดูตัวแบบที่ดี ผู้นำที่ดี คือ ต้องมีความเป็นธรรม ต้องใจกว้าง ต้องเป็นครู ต้องสอนคนได้ ถ้าเราอยากจะสอนคนได้ เราต้องแตกฉาน ถ้าเราอยากจะแตกฉาน เราต้องทำเองเป็น ทุกอย่างลงมือทำด้วยตัวเอง”
จุดมุ่งหมายในภารกิจงานสืบสวน พล.ต.อ.สุวัฒน์ว่า เราทำงานกัน 24 ชั่วโมงต่อวัน ทำแบบกัดไม่ปล่อยจนกว่างานจะจบ จนกว่าจะคลี่คลาย ไม่ใช่เป็นงานออฟฟิศ เช้ามาทำงาน เย็นกลับบ้าน นักสืบทำงานไปเรื่อย ๆ ไม่มีเวลา ไม่มีวันหยุด เพื่อให้งานสำเร็จ หรือไม่ก็ตายกันไปข้าง
“นักสืบเราไม่เคยถามหาว่า ทำไปแล้วใครจะมาเห็นไหม ทำไปแล้วใครจะมาเข้าใจไหม ไม่มี ความสุขของเราภารกิจสำเร็จ ไม่ใช่ความสุขบนหน้าหนังสือพิมพ์ หรือโซเชียลมีเดีย สิ่งที่เราทำอย่างน้อยคนที่อยู่ด้วยกันก็เห็น คนอื่นไม่เห็นไม่เป็นไร แต่เรารู้ว่าเราทำอะไร” พล.ต.อ.สุวัฒน์ถ่ายทอดดีเอ็นเอ
สมัยเป็นผู้กำกับการสืบสวนสอบสวนตำรวจนครบาล 7 เจ้าตัวยังเคยถามลูกน้องระดับนายดาบว่า ทำงานสำเร็จแล้วได้เป็นนายตำรวจหรือไม่ ทำแล้วมีใครมาชมไหม ทำแล้วได้เงินเพิ่มไหม คำตอบทั้งหมดคือไม่ แต่ทำแล้วลูกเมียด่าไหม ด่าประจำอยู่แล้ว ดังนั้นทำไปทำไม บางคนตอบไม่รู้เหมือนกัน เพราะทำเป็นอัตโนมัติ เราทำงานเป็นอัตโนมัติ ทำเพราะว่า เป็นสิ่งที่เป็นความรับผิดชอบ
ทำเพราะมีความเป็นมืออาชีพ
“ให้ท่องไว้ในใจ อาชีพพวกเราประสบความสำเร็จ คือ ภารกิจสำเร็จ ภารกิจไม่สำเร็จถือว่า มีความสุขกับการที่เราทำ ผมพูดเสมอนะว่า ความสำเร็จไม่ได้อยู่ที่ตำแหน่งแห่งหน ในชีวิตผมไม่เคยคิดว่าจะต้องมายืนบนนี้ ในฐานะผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ ถ้าใครมาเจอผมสมัยเป็น ร.ต.ต. แบบพวกเรา แล้วมาบอกว่า ผมจะได้เป็นผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติคงมีคนหัวเราะตายไปข้าง มีแต่ผู้บังคับบัญชามาถามว่า เมื่อไหร่จะออกจากราชการ”
เขายอมรับสมัยเด็กค่อนข้างเกเร สำนวนค้าง โดนทวงถามมา 11 ครั้ง เกเรแต่ไม่ได้ไปเที่ยว ทว่าเพราะไปทำงานอื่น ไม่เคยทุจริต ทำเพราะว่า มีความสุขกับสิ่งที่ทำ
อยู่อย่างมีศักดิ์ศรี ส่วนมีเกียรติหรือไม่ เป็นอีกเรื่อง
